Couture

Christian Dior and his team during a fitting.l

I’d like to propose a comparison. A comparison between the art of haute couture and scientific evidence. There are more similarities between couture and evidence than there are differences between them.

Just as making haute couture requires skilled artists, time and effort and taking distance, it is the same with reading, analysing and interpreting scientific evidence.

Health workers

I think it’s very important to make this statement. Increasingly I see, hear and read health workers making incorrect statements about health. Health workers, whether they’re doctors, nutritionists or personal trainers, they all work with evidence. Evidence is the science or the scientific results that are the foundation of protocols and guidelines with which all health workers work.

As a nutritionist I have several protocols and guidelines for different kinds of diseases and or nutrition related problems for clients. These protocols and guidelines are necessary in order to work in a unified way as professionals.

Evidence

The problem I’m referring to is the daunting task of asking yourself whether the evidence supporting your treatments is still accurate and even more, is it true?

Science has the particular problem of constant new insights, that’s what research is all about. Taking the effort of keeping up with new evidence requires constant reading and following colleagues who do the same. It takes practice and lots of time.

Couture

A couture or made-to-measure outfit starts with creating a toile, or mockup. This toile is created in a simple muslin, just to see how the silhouet will be and whether the design works. In most cases designers start with sketches and than they get into trouble once they try to visualize it. Therefore the skills of a patternmaker is required. They tend to work well between twodimensional (flat pattern) en threedimensional thinking (garment).

Apart from construction matters, there is also the matter of fabric. What fabric will create the best silhouet? How will the fabric work and how to manipulate it? You can work with interlinings and doubling the fabric with other fabrics for support. It’s all about listening to the fabric and knowing how to stretch its boundaries. That’s where other skilled workers come in. The so called petit mains know how to work with different fabrics, techniques and shapes. They create magic just as the patternmaker and designer do. What they all have in common is not so much passion for what they do, but more the ability to know when to take distance from their work. During the proces of designing and creating a couture or made-to-measure outfit it is vital to take distance. The team can than take a look, contemplate and take action. This is vital, because otherwise they get lost in the details. And in the end it’s all about the results.

Reading, analysing and interpreting

As described above, the proces of reading, analysing and interpreting scientific evidence is mostly the same.

It requires skilled people, who have experience in the different fields of science, who know when and how to take distance from the subject in order not to get lost in details.

These skilled people can be followed on Twitter for example. They present their knowledge on several scientific topics and most importantly the sources.

Recent scientific articles can be locked away behind paywalls from international scientific publishers such as Elsevier and others. Luckily there is a Russian lady who has made a hack into the perverse system of paid-to-read scientific articles (sci-hub.tw).

Passion for science

But in the end, it all starts with a good designer or health professional, who is willing to invest time and effort into their business.

Are you that passionate?

Verandering

“voort·schrij·den
(verder gaan) voortschrijdend inzicht: proces waarbij een bepaald inzicht bijgesteld wordt onder invloed van nieuwe ontwikkelingen”

Paradigmashift

De basis van wetenschap volgens Karl Lagerfeld.

De (voedings)wetenschappen hebben nu eenmaal te maken met voortschrijdend inzicht. Dat maakt het werk voor degenen die met de wetenschappen werken, zoals diëtisten en ander professionals, niet altijd gemakkelijk. De wetenschap evolueert zoals dat heet. Wetenschappers evolueren in mindere mate, medici des te minder. Dat heeft vooral te maken met het feit dat ze mensen zijn.

Ratio vs. gevoel

Ik vind het een razend interessant gegeven dat juist zij die volgens de ratio werken in de praktijk vaak zeer subjectief zijn. Dit gebrek aan wetenschappelijk consensus in combinatie met de wantrouwende consument maakt het werk voor diëtisten en andere professionals niet altijd even gemakkelijk.

Geheugenpaleis

In de loop der jaren heb ik een methode ontwikkeld waarbij ik trends in de (voedings)wetenschappen inzichtelijk maak door ze te koppelen aan metaforen uit de mode en kunst. Door gebruik te maken van begrijpelijke voorbeelden wordt het wetenschappelijk discours inzichtelijk gemaakt voor professionals.

Waarom zou je kunnen vragen? Dat komt omdat ik het onderwerp ‘mode’ nog altijd beter beheers dan de wetenschappen. Door deze twee te combineren lukt het me veel beter het wetenschappelijke discours te volgen. Zie het als mijn eigen unieke interpretatie van de techniek van het geheugenpaleis.

En die kennis wil ik delen met anderen!

 

Evidence based trendwatching

In het volgende voorbeeld ga ik dit duiden door wetenschappelijke paradigmashifts te vergelijken met paradigmashifts in de mode. Deze paradigmashifts zijn in feite belangrijke veranderingen in het overheersende beeld ten aanzien van een onderwerp. Net zoals toen men erachter kwam dat de Aarde niet plat maar rond was. 

De eerste tijdslijn laat belangrijke veranderingen in de mode zien. Van het ontstaan van confectie tot aan duurzame mode.

TimelineJS Embed

De tweede tijdslijn laat belangrijke veranderingen in de (voedings)wetenschappen zien. Van de invloed van de tabaksindustrie op de wetenschappen tot aan de vervanging van farmacotherapie door leefstijlverandering.

TimelineJS Embed

Conclusie:

Deze belangrijke verschuivingen laat ik zien omdat het me opvalt dat collega’s niet altijd het grotere plaatje doorhebben. Daar waar de meesten vrij gespecialiseerd werken is het lastig de (wetenschappelijke) actualiteiten te volgen. Het volgen van deze actualiteiten komt neer op het lezen van wetenschappelijke literatuur.

In de praktijk betekent dit iets wat je in je vrije tijd doet. En wie heeft daar nog tijd voor naast de administratie en praktijkvoering? En oh ja, er is ook nog een privéleven, lastig....

Low carb-high fat (LCHF): nieuwe le smoking?

Tim Noakes staat momenteel volop in de belangstelling, dankzij een spraakmakende 'rechtszaak' waarin hij is verstrengeld.  Niet omdat hij voorstander is van een low carb-high fat dieet, maar vooral vanwege zijn bewijsvoering gedurende de zaak die momenteel tegen hem loopt. 

View fullsize

Le smoking van Yves Saint Laurent

Voordat ik zijn werk en de betreffende zaak bespreek , vat ik de context en betekenis van Noakes’ werk en de zaak samen middels een metafoor.

Betekenis le smoking

De gevestigde orde sprak er schande van, toen modeontwerper Yves Saint Laurent tijdens zijn herfst/winter couturecollectie in 1966 de smoking voor vrouwen presenteerde. In 1975 kreeg de smoking van Saint Laurent echter een internationaal podium door een foto van Helmut Newton in de Franse Vogue. Overigens, niet dat het dragen van een smoking door vrouwen iets nieuws was. Marlène Dietrich deed het al in de jaren ’30. Het vernieuwende van de smoking voor vrouwen was het internationale podium dat Saint Laurent en Newton creëerden. Door de internationale aandacht en bekende sterren die de smoking droegen, werd het de voorloper van wat we nu kennen als power dressing van de jaren ’80. Zoals Pierre Berge, levenspartner en financieel beschermheer van Saint Laurent omschreef:

“Het is welbekend dat Chanel aan vrouwen hun vrijheid gaf; jaren later gaf Yves Saint Laurent hun macht (1).”

Waarin ligt le smoking enerzijds, en anderzijds?

Wie is Tim Noakes?

Tim Noakes is een Zuid-Afrikaanse wetenschapper en emeritus hoogleraar in bewegingswetenschappen en sportmedicijnen aan de universiteit van Cape Town. Zijn indrukwekkende staat van dienst spreekt voor zich: de National Research Foundation kende hem een A1 status toe als toonaangevend internationale wetenschapper; hij behaalde drie doctoraten, liep meer dan 70 marathons en ultra-marathons en heeft ruim 40 jaar wetenschappelijke ervaring.

'The Real Meal Revolution'

Hij is welbekend als voorstander van een dieet laag in koolhydraten en hoog in vetten, welke uitgebreid wordt beschreven in zijn laatste boek “The Real Meal Revolution” (2).

Low carb- high fat

Niet dat het low carb-high fat-dieet nieuw is. Nee, het concept van minimaliseren van de hoeveelheid koolhydraten in de voeding werd reeds eerder vormgegeven door Robert Atkins, die er in de jaren ’80 en ’90 veel succes mee had  (3).

Voorlopers LCHF: Atkins, Cordain, Muskiet en Kuipers

Sinds 2000 zijn het echter wetenschappers als Loren Cordain (4), Frits Muskiet (5) en Remco Kuipers (6) die het in een evolutionaire context plaatsen.

Waarom de vergelijking met le smoking van Saint Laurent?

 Dit volgt uit een interview dat Tim Noakes voorafgaande aan de zitting gaf.  Noakes ziet de zitting als een internationaal podium om uit te leggen waarom hij conventioneel dieetadvies schadelijk vind, beginnend bij kinderen. Daarnaast vindt hij het belangrijk dat bepaalde wetenschappers de grenzen van kennis verleggen door onconventioneel te zijn. “Als wetenschap progressief wilt blijven, dan moet het ten alle tijden open staan voor het onconventionele (8).” Noakes had gelijk: de pers en social media deden uitgebreid verslag van de zeven dagen durende horing.  

View fullsize

Tim Noakes

De standpunten van Tim Noakes

De aanleiding voor en het verloop van de zitting zijn uitgebreid terug te lezen op de website van Biznews (7,8,9). Voor dit artikel is enkel het tweede gedeelte van zitting in februari 2016 van belang. Noakes presenteerde 4000 pagina’s aan bewijsmateriaal over het low carb-high fat dieet. Hij nam onder andere de volgende standpunten in (10):

·      Een blik op de evolutie van de mens laat zien dat koolhydraten niet nodig zijn om te overleven als soort. Hiervoor verwijst Noakes naar een citaat uit een rapport van de Amerikaanse Institute of Medicine. Hierin wordt aangegeven dat de hoeveelheid koolhydraten om menselijk leven te ondersteunen minimaal lijkt, op voorwaarde dat er voldoende vetten en eiwitten in de voeding beschikbaar zijn (11).

·      De huidige voedingsrichtlijnen gericht op een voeding hoog in koolhydraten en laag in vetten (HCLF) is niet evidence based (12,13,14).

·      De relatie tussen verzadigd vet en het risico op hart- en vaatziekten van Ancel Keys is eveneens niet evidence based. Verschillende wetenschappers hebben inmiddels aangetoond dat in er geen relatie is. Het zijn juist koolhydraten die het risico op hart- en vaatziekten (CVD) verhogen (15,16).

·      Insulineresistentie staat aan de basis van de moderne welvaartziekten (17,18).

·      Atherosclerose ontstaat door insuline, inflammatie en abnormale lipoproteines, niet door cholesterol. HCLF doet abnormale lipoproteines toenemen (19,20).

·      De behandeling van diabetes zou zich moeten richten op het minimaliseren van insuline, niet op regulatie van bloedsuiker. De langetermijn gevolgen van diabetes op de micro-en macrovaten wordt benadeeld met de huidige behandeling. Verder geeft Noakes aan dat de vermindering in roken en de promotie van HCLF voeding de ziektelast van hartaanvallen heeft verschoven naar perifeer arterieel vaatlijden bij diabetes (21).

·      Obesitas is een ziekte van de hersenen. Bewerkte voeding hoog in koolhydraten veroorzaakt een toename van eetlust en reguleert daarmee de hoeveelheid calorieën die we dagelijks binnenkrijgen (22,23).

·      Een toename van koolhydraten in de voeding correleert positief met de groei van kankercellen (24,25).

·      Hart- en vaatziekten zullen in de toekomst niet meer door cardiologen worden behandeld, maar door nefrologen. Nieuw onderzoek laat zien dat atherogene dislipidemie (de voornaamste veroorzakende factor van CVD) wordt veroorzaakt door niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) en insulineresistentie (26,27,28).

Tot zover het tweede gedeelte van de zitting van Tim Noakes. De zitting gaat verder in oktober. Zal uit het betoog van Noakes blijken dat hij met zijn LCHF-dieet net zo progressief is als le smoking van Yves Saint Laurent dat was?

Praktijkvoorbeelden LCHF

Praktijkvoorbeelden die in deze richting wijzen zijn onder andere te vinden in Zweden, Engeland en Nederland. Zweden was in 2013 het eerste land dat aanbevelingen deed voor LCHF in de nationale richtlijnen (29).

Dr. Andreas Eenfeldt: Dietdocter

Vanuit Zweden leidt dr. Andreas Eenfeldt de onafhankelijk gefinancierde gezondheidsblog Dietdocter om zijn visie op een LCHF-leefstijl te bevorderen (30). In Engeland genereren huisarts dr. Chatterjee (31) en cardioloog dr. Malhotra (32) veel aandacht met hun onconventionele opinies en aanpak.

Dr. Chatterjee: Docter in the House (BBC)

In het programma “Doctor in the house” voor de BBC, begeleidde Chatterjee cliënten met overgewicht en/of diabetes. Hiervoor gebruikte hij niet alleen LCHF maar ook combinaties met vasten (33).

Dr. Malhotra: Action on Sugar

Als een van de oprichters van de organisatie “Action on Sugar” probeert Aseem Malhotra aandacht te vangen in de media (34).

Keer Diabetes Om en VGZ

In Nederland wordt momenteel een proef afgerond van zorgverzekeraar VGZ in samenwerking met het groepsprogramma Keer Diabetes2 Om. Voeding Leeft is een onafhankelijke stichting van professionals in-en rondom de zorg, die leefstijlprogramma’s ontwikkelt rondom chronische ziektes. De samenwerking met VGZ laat zien dat LCHF diabetes type 2 in 80 % van de gevallen kan genezen. VGZ is van plan om in 2017 het programma landelijk uit te rollen (35).

Tim Noakes heeft een aanzet gegeven met zijn kruistocht ter promotie van LCHF voeding. Dat deed Saint Laurent destijds ook met le smoking. Herinneren en waarderen we Noakes’ inspanningen later op een soortgelijke wijze? De tijd zal het ons leren.

Klik hier voor de literatuurlijst.